Tevfik Uyar Kişisel Sitesi

Etiket: Futbol İstatistiği

  • TÜRKİYE SÜPER LİGİ KURALLARI FARKLI OLSAYDI?

    TÜRKİYE SÜPER LİGİ KURALLARI FARKLI OLSAYDI?

    Başta spor olmak üzere pek çok alanda alışageldiğimiz ve sorgulamadığımız kuralların pek çoğu uzun yıllar önce oluşturulmuştur. Genellikle bu tip oturmuş kurallar bize zaten en mantıklısıymış gibi gelir.

    Çoğunlukla da öyle olduğunu söyleyebiliriz, zira zaman içerisinde denenerek düzeltilmiş olabilirler. Örneğin futbolda ofsaytın olmadığı zamanlar var. Bu zamanlarda kale önünde hep bir “beleşçi” beklermiş. Oyunun yegane amacı bu beleşçiye top ulaştırabilmekmiş. Bu haliyle futbolun bir takım oyunu olmadığını düşündüklerinden bu beleşçiliğe son vermek adına ofsayt kuralı getirilmiş. Çok geçmiş tarihlerde değil, daha 1992 yılında “geri pas kuralı” getirilmiştir. Yani günümüzde futbolcu ayağıyla topu kaleciye pasladığı zaman, kaleci onu eliyle tutamaz. Fakat 1992 yılından önce tutabiliyordu.

    Oyun içi kurallar olduğu kadar, oyun dışı kurallar, örneğin puanlama sistemleri de geçmişte oturmuş ve süregiden, standardize olmuş sistemlerdir. Geçtiğimiz günlerde kendi kendime düşünürken, “acaba beraberliğe 2 puan verilse idi, sonuçlar çok değişir miydi?” diye merak ettim. Dün Açık Bilim’i de çıkardıktan sonra boşa çıkan vaktimi değerlendirerek son 10 yılın puan durumu tablolarını Excel’e aktardım. Sonrası hesap kitap…

    İki ayrı kural değişikliği

    Türkiye Süper Ligi’nin son 10 yılını aşağıdaki kural değişiklikleriyle yeniden yorumladım:

    #1 Beraberlik halinde 1 değil 2 puan verilseydi ne olurdu?

    #2 Deplasmanda alınan galibiyetlere 3 değil 4 puan verilseydi ne olurdu?

    Aşağıda detaylı -ve sıkıcı- tablolarına yer verdiğim sonuçların özetlerini paylaşayım öncelikle.

    Genelde şampiyon değişmiyor!

    Her iki kural değişikliğinde de genelde şampiyonun değişmediğini söyleyebiliriz, çünkü sadece 2010-2011 sezonunda Fenerbahçe yerine Trabzonspor şampiyon oluyor. Onun dışında her şampiyon yerli yerinde.

    Sezon Takım #1 Beraberlik 2 Puan #2 Deplasman Gal. 4 Puan
    2013-2014 Fenerbahçe Fenerbahçe Fenerbahçe
    2012-2013 Galatasaray Galatasaray Galatasaray
    2011-2012 Galatasaray Galatasaray Galatasaray
    2010-2011 Fenerbahçe Trabzonspor Trabzonspor
    2009-2010 Bursaspor Bursaspor Bursaspor
    2008-2009 Beşiktaş Beşiktaş Beşiktaş
    2007-2008 Galatasaray Galatasaray Galatasaray
    2006-2007 Fenerbahçe Fenerbahçe Fenerbahçe
    2005-2006 Galatasaray Galatasaray Galatasaray
    2004-2005 Fenerbahçe Fenerbahçe Fenerbahçe

    O sezonun detaylarına baktığımızda Fenerbahçe ile Trabzonspor’un 82’şer puanla birinci sırayı paylaştıklarını, ancak averaj farkıyla Fenerbahçe’nin şampiyon olduğunu görüyoruz. Küçük bir kural değişikliğinin şampiyonu değiştirmesi doğal.

     İlk beş pozisyondaki değişiklikler

    Peki ilk beşte yer alan takımlarda ciddi bir değişiklik var mıydı diye analiz edersek nasıl bir yanıtla karşılaşırız?

    Sezon #1 Beraberlik 2 Puan #2 Deplasman Gal. 4 Puan
    2013-2014 1 2
    2012-2013 1 0
    2011-2012 1 1
    2010-2011 2 2
    2009-2010 2 1
    2008-2009 0 4
    2007-2008 2 3
    2006-2007 1 0
    2005-2006 2 0
    2004-2005 0 0

    Tablodan da görülebileceği üzere #1 kuralıyla (beraberliğe 2 puan verildiğinde) 2 sezonda hiçbir sıralama değişikliği olmazken sezonların %80’inde mutlaka bir oynama görülüyor. #2 kuralıyla ise (deplasman galibiyetine 4 puan verildiğinde) 4 sezonda hiçbir değişiklik olmuyor. 2008-2009 sezonunda takımların yerleri epey bir değişmiş. Bu sezonun tablosuna özellikle bakalım:

    Asıl S. Takım Asıl P. #1 Beraberlik 2 Puan P #2 Deplasman Gal. 4 Puan P
    1 Beşiktaş 71 Beşiktaş 79 Beşiktaş 80
    2 Sivasspor 66 Sivasspor 75 Trabzonspor 75
    3 Trabzonspor 65 Trabzonspor 73 Sivasspor 72
    4 Fenerbahçe 61 Fenerbahçe 68 Galatasaray 68
    5 Galatasaray 61 Galatasaray 68 Fenerbahçe 67
    16 Konyaspor 38 Denizlispor 43 Denizlispor 40
    17 Kocaelispor 29 Kocaelispor 34 Kocaelispor 31
    18 Hacettepe 22 Hacettepe 29 Hacettepe 22

    Düşmekten kurtulan takımlar

    Küme düşen takımlara neler oldu diye sormaya başlayacak olursak eğer, aşağıda “keşke senin kurallar geçerli olsaymış” diyecek takımların sayıları var. Ne var ki sayıları fazla değiller.

    Sezon #1 Düşmeyen T. #2 Düşmeyen T.
    2013-2014 1 0
    2012-2013 0 0
    2011-2012 0 0
    2010-2011 0 0
    2009-2010 0 0
    2008-2009 1 1
    2007-2008 0 0
    2006-2007 1 0
    2005-2006 0 0
    2004-2005 0 0

    Görüldüğü üzere #1 kural değişikliğinde sadece 3 sezonda düşmekten kurtulan 1’er takım olurken, #2 halinde sadece 1 tane takım küme düşmekten kurtuluyor.

    #1 halinde 2013-2014 sezonunda Antalyaspor yerine Gaziantepspor, 2008-2009 sezonunda Konyaspor yerine Denizlispor (#2 halindeki tek durumda da aynısı oluyor), 2006-2007 sezonunda ise Antalyaspor yerine Çaykur Rize Spor düşecekti. Görünen o ki “beraberliğe 2 puan verilsin” kampanyası yapsa idim Antalyaspor beni desteklermiş.

    Bu tablolar bize ne anlatıyor?

    Başka bir ülkenin sonuçlarıyla karşılaştırmadıkça bir şey anlatmaz aslında. Birileri başka bir ülkenin ligine aynı çalışmayı yaparsa ama çok şey de anlatabilir. #1, takımlara berabere kalma sayıları kadar puan ekleyen bir kural. Sıralamalar çok değişmediğine göre büyük takımlar birbirlerine yakın sayıda berabere kalıyorlar. Şampiyonların berabere kalma sayılarının 10 yıllık ortalamasının 6,3 olduğu düşünülürse, takımların puanları büyük ölçüde galibiyetlerden geliyor. Bu ligdeki tüm takımlar arasında bariz bir güç dengesizliğinin bir ölçüsü olabilir. Mesela belki başka ülkelerin liglerinde puanlar beraberlik ve galibiyetlerin karması şeklinde oluşuyordur. Böyle bir durumda #1 kural değişikliği daha farklı sonuçlar yaratabilir. Dediğim gibi; karşılaştırmadan bilemeyiz.

    Öte yandan #2’nin çok şey değiştirmesi takımların deplasmanda, yani kendi seyircisi olmadığında ne kadar zorlandıklarının bir ölçüsü olabilir. Belki Türk takımları seyircilerinden ya da kendi sahalarında oynuyor olmaktan çok etkilenmiyorlardır. Öte yandan başka ülkelerde deplasmanlar birer cehennem olabilir. Ya da Türkiye gibi doğu-batı uzanımlı bir ülke değil de, geniş bir coğrafyaya yayılmış kuzey-güney uzanımlı bir ülkede, deplasman şartları iklim şartlarını çok değiştireceğinden #2 kural değişikliği daha kritik farklılıklar yaratabilir. Bu da karşılaştırmadan bilemeyeceğimiz sonuçlardan birisi.

    Tüm özet tablolar:

    Anlatacaklarımızı bitirdiğimize göre tabloların tamamını paylaşmaya geçebiliriz. Aşağıda analizimin toplu sonuçları mevcut. Dilediğiniz sezondaki dilediğiniz değişim özet tablosuna bakabilirsiniz:

    Soldaki iki sütun tahmin ettiğiniz üzere asıl sırayı gösteriyor. Hemen yanındaki iki sütun #1 kuralıyla neler olduğu, onun yanındaki iki sütunsa #2 halinde neler olduğunu anlatıyor.

    Ben futbolla pek ilgilenmiyorum. İlgilenenlere selam olsun! İyi seyirler.

    2013-2014
    Asıl Sıra Takım P #1 Ber 2 Pn P#1 #2 Dep 4 Pn P#2
    1 Fenerbahçe 74 Fenerbahçe 79 Fenerbahçe 83
    2 Galatasaray 65 Galatasaray 76 Galatasaray 70
    3 Beşiktaş 62 Beşiktaş 73 Beşiktaş 69
    4 Trabzonspor 53 Trabzonspor 64 Kasımpaşa 57
    5 Sivasspor 53 Kasımpaşa 63 Trabzonspor 57
    16 Elazığspor 34 Gaziantepspor 44 Elazığspor 38
    17 MP Antalyaspor 31 Elazığspor 38 MP Antalyaspor 35
    18 Kayserispor 29 Kayserispor 37 Kayserispor 32

    2012-2013
    Asıl Sıra Takım P #1 Ber 2 Pn P#1 #2 Dep 4 Pn P#2
    1 Galatasaray 71 Galatasaray 79 Galatasaray 79
    2 Fenerbahçe 61 Fenerbahçe 68 Fenerbahçe 67
    3 Beşiktaş 58 Beşiktaş 68 Beşiktaş 66
    4 Bursaspor 55 Bursaspor 68 Bursaspor 61
    5 Kayserispor 52 Gençlerbirliği 60 Kayserispor 58
    16 İstanbul BBSK 36 İstanbul BBSK 45 İstanbul BBSK 40
    17 Orduspor 29 Orduspor 40 Orduspor 29
    18 Mersin İdman Yurdu 22 Mersin İdman Yurdu 32 Mersin İdman Yurdu 22

    2011-2012
    Asıl Sıra Takım P #1 Ber 2 Pn P#1 #2 Dep 4 Pn P#2
    1 Galatasaray 77 Galatasaray 85 Galatasaray 87
    2 Fenerbahçe 68 Fenerbahçe 76 Fenerbahçe 74
    3 Trabzonspor 56 Trabzonspor 67 Trabzonspor 61
    4 Beşiktaş 55 Beşiktaş 65 Beşiktaş 60
    5 Eskişehirspor 50 Sivasspor 61 Sivasspor 56
    16 Samsunspor 36 Samsunspor 45 Samsunspor 39
    17 Manisaspor 32 Manisaspor 40 Manisaspor 35
    18 Ankaragücü 11 Ankaragücü 16 Ankaragücü 12

     

    2010-2011
    Asıl Sıra Takım P #1 Ber 2 Pn P#1 #2 Dep 4 Pn P#2
    1 Fenerbahçe 82 Trabzonspor 89 Trabzonspor 95
    2 Trabzonspor 82 Fenerbahçe 86 Fenerbahçe 94
    3 Bursaspor 61 Bursaspor 71 Bursaspor 69
    4 Gaziantepspor 59 Gaziantepspor 67 Gaziantepspor 66
    5 Beşiktaş 54 Beşiktaş 63 Beşiktaş 61
    16 Bucaspor 26 Konyaspor 36 Konyaspor 26
    17 Konyaspor 24 Bucaspor 34 Bucaspor 26
    18 Kasımpaşa 23 Kasımpaşa 31 Kasımpaşa 25

     

    2009-2010
    Asıl Sıra Takım P #1 Ber 2 Pn P#1 #2 Dep 4 Pn P#2
    1 Bursaspor 75 Bursaspor 81 Bursaspor 84
    2 Fenerbahçe 74 Fenerbahçe 79 Fenerbahçe 84
    3 Galatasaray 64 Beşiktaş 74 Galatasaray 72
    4 Beşiktaş 64 Galatasaray 71 Beşiktaş 72
    5 Trabzonspor 57 Trabzonspor 66 Büyükşehir Bld. 63
    16 Diyarbakırspor 27 Diyarbakırspor 36 Diyarbakırspor 30
    17 Denizlispor 26 Denizlispor 34 Denizlispor 28
    18 Ankaraspor 0 Ankaraspor 0 Ankaraspor 0

    2008-2009
    Asıl Sıra Takım P #1 Ber 2 Pn P#1 #2 Dep 4 Pn P#2
    1 Beşiktaş 71 Beşiktaş 79 Beşiktaş 80
    2 Sivasspor 66 Sivasspor 75 Trabzonspor 75
    3 Trabzonspor 65 Trabzonspor 73 Sivasspor 72
    4 Fenerbahçe 61 Fenerbahçe 68 Galatasaray 68
    5 Galatasaray 61 Galatasaray 68 Fenerbahçe 67
    16 Konyaspor 38 Denizlispor 43 Denizlispor 40
    17 Kocaelispor 29 Kocaelispor 34 Kocaelispor 31
    18 Hacettepe 22 Hacettepe 29 Hacettepe 22

    2007-2008
    Asıl Sıra Takım P #1 Ber 2 Pn P#1 #2 Dep 4 Pn P#2
    1 Galatasaray 79 Galatasaray 86 Galatasaray 90
    2 Fenerbahçe 73 Fenerbahçe 80 Beşiktaş 85
    3 Beşiktaş 73 Sivasspor 77 Sivasspor 83
    4 Sivasspor 73 Beşiktaş 77 Fenerbahçe 81
    5 Kayserispor 55 Kayserispor 65 Kayserispor 59
    16 Vestel Manisaspor 29 Vestel Manisaspor 37 Kasımpaşa 33
    17 Çaykur Rizespor 29 Çaykur Rizespor 37 Vestel Manisaspor 31
    18 Kasımpaşa 29 Kasımpaşa 34 Çaykur Rizespor 31

    2006-2007
    Asıl Sıra Takım P #1 Ber 2 Pn P#1 #2 Dep 4 Pn P#2
    1 Fenerbahçe 70 Fenerbahçe 80 Fenerbahçe 79
    2 Beşiktaş 61 Beşiktaş 68 Beşiktaş 66
    3 Galatasaray 56 Galatasaray 67 Galatasaray 61
    4 Trabzonspor 52 Ankaraspor 64 Trabzonspor 57
    5 Kayserispor 51 Kayserispor 63 Kayserispor 55
    16 MP Antalyaspor 39 Çaykur Rizespor 47 Erciyesspor 41
    17 Erciyesspor 37 Erciyesspor 47 MP Antalyaspor 40
    18 Sakaryaspor 22 Sakaryaspor 32 Sakaryaspor 24

    2005-2006
    Asıl Sıra Takım P #1 Ber 2 Pn P#1 #2 Dep 4 Pn P#2
    1 Galatasaray 83 Galatasaray 88 Galatasaray 94
    2 Fenerbahçe 81 Fenerbahçe 87 Fenerbahçe 93
    3 Beşiktaş 54 Beşiktaş 63 Beşiktaş 63
    4 Trabzonspor 52 Gençlerbirliği 60 Trabzonspor 59
    5 Kayserispor 51 Trabzonspor 59 Kayserispor 56
    16 Malatyaspor 36 Malatyaspor 45 Samsunspor 41
    17 Samsunspor 36 Samsunspor 45 Malatyaspor 40
    18 Diyarbakırspor 29 Diyarbakırspor 34 Diyarbakırspor 32

     

     

    2004-2005
    Asıl Sıra Takım P #1 Ber 2 Pn P#1 #2 Dep 4 Pn P#2
    1 Fenerbahçe 80 Fenerbahçe 82 Fenerbahçe 90
    2 Trabzonspor 77 Trabzonspor 82 Trabzonspor 89
    3 Galatasaray 76 Galatasaray 80 Galatasaray 86
    4 Beşiktaş 69 Beşiktaş 78 Beşiktaş 77
    5 Gençlerbirliği 51 Gençlerbirliği 60 Gençlerbirliği 57
    16 Sakaryaspor 32 İstanbulspor 39 Sakaryaspor 34
    17 İstanbulspor 27 Sakaryaspor 37 İstanbulspor 29
    18 Akçaabat Sebatspor 19 Akçaabat Sebatspor 29 Akçaabat Sebatspor 19